Autor:   © inż. Eugeniusz Gołębiewski

• Wstęp

• Dokument ten jest pierwszą próbą zebrania wielu syntetycznych informacji i komentarzy, dotyczących różnych zagadnień z historii rozwoju postępu technicznego w Polsce. Obejmuje on okres 75 lat, to jest od początków powstania pierwszych telefonicznych sieci miejscowych, komutowanych ręcznie przez telefonistki (1920 –„lata dwudzieste”) do stanu na koniec 1995 roku.Okres ten obejmuje również stan telekomunikacji polskiej w prawie 6 letniej jej okupacji przez Niemców w II wojnie światowej (1939 – 1945).

• • Telefonia polska w 1945 roku musiała w zasadzie powstać od początku, po raz drugi. Okres sześćdziesięciu powojennych lat (do dnia dzisiejszego tj. do 2005 r.),  to bardzo długa i skomplikowana droga rozwojowa, budowana z wielkim zaangażowaniem i inwencją przez poprzednie lub odchodzące obecnie pokolenia „telekomunikantów”.O tym wielkim zaangażowaniu świadczą opisane w tym dokumencie koncepcje oraz wdrożone rozwiązania techniczne, ruchowe i usługowe , na poszczególnych etapach rozwoju w tak wielkiej liczbie zagadnień i to w każdej dziedzinie telekomunikacji.Zarówno przed wojną jak i po wojnie, trwał wielki wyścig polskiej telekomunikacji z techniką światową. Zawsze chcieliśmy „dogonić” a nawet marzyło nam się aby choć w niektórych dziedzinach „przegonić” niektóre, przodujące państwa w wyścigu zwanym „postęp ilościowy i jakościowy”.Te ambicje mobilizowały, wyzwalały inicjatywy i olbrzymie zaangażowanie techniczno – inżynierskie. Cały czas bacznie obserwowano, analizowano i wykorzystywano doświadczenia innych, zagranicznych Administracji Łączności i operatorów, które razem z nami były zgrupowane przy ONZ – towskiej organizacji UIT – CCITT. W organizacji tej zawsze byliśmy aktywnym członkiem. Honorowaliśmy zawsze opracowane i uchwalane tam międzynarodowe zalecenia dotyczące rozwoju techniki i usług, modernizacji i eksploatacji central, urządzeń, aparatów oraz sieci.Zapoznając się z tym dokumentem należy mieć świadomość, że telekomunikacja oraz przemysł telekomunikacyjny (centrale, urządzenia, aparaty, kable itp.) od początku ich powstania aż do 1992 roku (powstanie TP S.A.) były monopolem państwowym. Telekomunikacja polska tak przed, jak i po II wojnie była więc monopolem państwowym, zarządzanym przez ówczesne Ministerstwo Łączności i podległe mu  „państwowe przedsiębiorstwo Polska Poczta Telefon i Telegraf – PPiTT” (okres 1928 – 1992) a od 1992 r. – przez Telekomunikację Polską S.A.TP S.A do czasu jej prywatyzacji – 1998 r. była „samowystarczalnym monopolem” tj. posiadała „własne zaplecza” (centralne i terenowe) np.:
    • warsztatowe,
    • laboratoryjne,
    • zaopatrzenia (magazyny),
    • wydawnicze (np. drukarnie: druków, instrukcji, książek telefonicznych itp.),
    • socjalne (przychodnie lekarskie, ośrodki wypoczynkowe,),
    • szkolenia zawodowego (kursy dla służb technicznych i ruchu),
    • projektowania modernizacji i rozwoju,
    • remontów linii i sieci,
    • transportu ogólnego i technicznego,
    • obsługi prawnej,
    • straży przemysłowej,
    • serwisu,
  • Wyżej wymienione  „samowystarczalne zaplecze” TP S.A. sukcesywnie, a od 1998 r. szybko, uległo znaczącej względnie zupełnej likwidacji.
    Dlatego w niniejszym opracowaniu przedstawia się również wybrane problemy historii rozwoju polskiej telekomunikacji w okresie powojennym (1945 – 1998), powiązane z w/w „samowystarczalnym zapleczem” działającego wówczas monopolu telekomunikacyjnego PPiTT / TP S.A.W wielu rozdziałach jest szereg nawiązań do niektórych działających wówczas jednostek w/w „samowystarczalnego zaplecza”.Po 1992 roku, następowała również sukcesywna prywatyzacja całej polskiej telekomunikacji. Powstawali niezależni operatorzy telekomunikacyjni (lokalni; międzymiastowi, międzynarodowi, telefonii komórkowej, usługodawcy Internetu itp.). Polski przemysł telekomunikacyjny prywatyzował się oraz reorganizował a w niektórych przypadkach uległ likwidacji.Generalną intencją wydania tego dokumentu jest syntetyczne opisanie historii postępu technicznego telekomunikacji polskiej (od jej początku – lata 1920 do 1995 roku), celem uchronienia jej przed zapomnieniem i przekazania nowemu pokoleniu pracowników telekomunikacji.Dlatego też podjęto próbę niniejszego, pierwszego zapisu, ze świadomością jego niedoskonałości. Założono, że tekst tego dokumentu będzie w dalszych wydaniach skorygowany i uzupełniony, przy współpracy większej liczby współautorów. Przy opracowaniu tego dokumentu przyjęto, że tekst będzie opracowany według następujących reguł:
    • będzie koncentrował się wokół drogi historycznej rozwoju telekomunikacji w Polsce, zachowując tylko ogólny czasokres (powstania – trwania – zaniku zdarzeń);
    • obejmie możliwie maksymalną liczbę tematów i podtematów;
    • będzie syntezą, która w przyszłości zostanie rozwinięta w obszerniejsze opisy;
    • poszczególne tematy i podtematy będą redagowane w postaci rozwiniętych haseł – opisów, określonych tytułem rozdziału i podrozdziału itp.;
    • niektóre tematy mogą być rozwinięte szerzej a inne skrótowo;
    • okres 1996 – 2005 oraz brak niektórych tematów lub podtematów, awizowany w dokumencie tylko tytułami podrozdziałów, będzie uzupełniony w drugiej, poprawionej edycji, która zostanie wydana po zebraniu opinii i dalszych materiałów oraz propozycji uzupełnień;
    • z różnych względów, pominięto: jakiekolwiek nazwiska wielu znanych, zasłużonych „telekomunikantów”; ilustracje fotograficzne;
    • autor opracowania zastrzega, iż przedstawione przez niego poglądy na rozwój historyczny telekomunikacji polskiej są jego poglądem, stąd mogą być dyskusyjne;
    • w tym dokumencie powiązanie niektórych etapów postępu technicznego z kalendarzem zdarzeń (opracowanie pt. „Daty i zdarzenia z historii telekomunikacji polskiej) może być bardziej ogólnikowe;
    • wprowadza się specjalny rozdział nr. 9 na „Zagadnienia wybrane – różne”, które trudno byłoby powiązać z innymi rozdziałami o tematyce, ściśle specjalistycznej.
    • autor serdecznie dziękuje za pomoc koleżankom i kolegom, w zebraniu wielu archiwalnych informacji do niniejszego opracowania;

postęp techniczny w telekomunikacji polskiej , postęp techniczny w telekomunikacji polskiej

 Cały dokument do pobrania ze strony SIT

Postęp techniczny w historii polskiej telekomunikacji (lata 1920 -1995)